نماز پنج نوبت در شبانه روز (۱۷ رکعت) رو به قبلهٔ مسلمانان - کعبه در مکه - بصورت فردی (فرادا) یا گروهی (نماز جماعت) برگزار میشود.
در این عبادت در رکعتهای اول و دوم سورهٔ حمد و معمولاً آیه یا سورهٔ کوتاهی از قرآن ـ مثل سورهٔ توحید ـ و در رکعتهای بعدی تعدادی اذکار به زبان عربی خوانده میشود. جزئیات این عبادت در فرقههای مختلف اسلام با هم تفاوت دارد.[۶] نماز یک فرهنگ جهانی می باشد. نماز در قرآن با واژه صلاة مشخص شدهاست که به همراه مشتقاتش ۹۹ بار در قرآن تکرار شدهاست.[۷] ریشه صلاة میتواند دارای سه معنی باشد:
- از ریشه صل: شراب را از صافی میگذرانند و آن گاه مادهای روشن و شفاف به دست میآورند
- از ریشه صلی: سوزانیدن و گرم کردن
- از ریشه وصل: ایجاد اتصال و ارتباط[۸]
- نماز در اهل تسنن
خواندن نماز به صورت دست بسته: اهل سنت در قیام نماز دست راست خود را روی دست چپ میگذاردند و هر دو دست را روی ناف یا بالای آن قرار میدهند البته در این مسئله میان مذاهب چهارگانه اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد حنیفه شافعیه و حنبلیه این کار را لازم و یکی از سنتهای نماز میدانند ولی مالکیه آن را لازم و سنت نمیدانند[۹] برگرداندن صورت به چپ و راست در حال خواند سلام: شافعیها و حنفیها و حنبلیها عقیده دارند که مستحب است نمازگزار در حال خواندن سلام نماز در سلام اول صورت خود را به طرف راست و در سلام دوم به طرف چپ برگرداند آن هم به اندازهای که از پشت سر صورت او دیده شود. مالکیها نیز این کار را مستحب میدانند ولی آن را به سلام آخر اختصاص دادهاند. از نظر شیعه نمازگزار هنگام سلام نماز نباید صورتش از قبله منحرف شود.[۱۰] عبور از مقابل نمازگزار: از نظر اهلسنت عبور کردن از مقابل نمازگزار حرام است حتی در بعضی از کتابهای حدیثی آنان آمده است که نمازگزار باید مانع عبور عابر از مقابل خود باشد به همین جهت وقتی در مکه یا مدینه از مقابل کسی که نماز میگذارد عبور کنید با اعتراض شدید او و دیگران روبرو میشوید امااز نظر شیعه عبور از مقابل نمازگزار حرام نیست[۱۱]
سابقه تاریخی نماز[ویرایش]
یکی از قدیمیترین عباداتی که در تمامی ادیان گذشته وجود داشته، نماز است. در برخی از روایات به نماز تعدادی از انبیاء الهی از حضرت ادم تا حضرت خاتم صلی الله و علیه و آله و سلم اشاره شده است که برخی از آنها به این شرح است:
۱- نماز حضرت آدم: از صُحُف حضرت ادریس نقل شده که در نخستین روز اقامت حضرت آدم و حوا در زمین، خداوند، نماز عصر و مغرب و عشاء را مجموعاً ۵۰ رکعت به حضرت آدم واجب کرد.
۲- نماز حضرت شیث: وقتی حضرت آدم فوت کرد حضرت شیث او را غسل داد و بر وی نماز خواند.
۳- نماز حضرت ادریس: در روایت امام صادق به یکی از یاران خود سفارش میفرمایند: وقتی به مسجد کوفه شرفیاب شدی بهمسجد سهله نیز برو در آنجا نماز بخوان و از خدا طلب حاجت کن زیرا مسجد سهله خانهٔ حضرت ادریس است که در آن خیاطیمیکرد و در آن نماز میخواند.
۴- نماز حضرت نوح: کشتی نوح دارای پنجرهها و سوراخهایی بود که از آن نور خورشید به داخل منعکس می شد و از این طریق وقت نماز را تعیین میکردند.
۵- نماز حضرت شعیب: در آیهٔ ۸7 سوره هود آمده است: (قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ) ﴿۸۷﴾«گفتند ای شعیب آیا نمازت به تو دستور میدهد که ما آنچه را پدرانمان میپرستیدند ترک گوییم و آنچه را میخواهیم، در اموالمان انجام ندهیم؟ که همانا تو مرد بردبار و رشیدی هستی.»
این جمله گفتار مردم مدین در ردّ حجّت شعیب است. اهل مدین دعوت شعیب را مستند به نماز او کردند، چون در نماز دعوت به معارضهٔ با آن قوم در بتپرستی و کم فروشی آنهاست و این همان سرّی است که آنها از آن اینگونه تعبیر کردهاند؛ «اَصَلاَتُک تَامُرُکَ اَن نَترُک...» یعنی آیا نمازت، تو را امر کرده که ما بتپرستی را ترک کنیم.
۶- نماز حضرت الیاس: روزی حضرت الیاس به گریه و زاری درآمد. خداوند به فرشته مرگ فرمود: از الیاس سؤالی کن که سبب گریهات چیست؟ برای دنیا است و یا مرگ؟ حضرت الیاس جواب داد نه این است و نه آن است، بلکه گریهٔ من بخاطر این است که دیگر زنده نخواهم بود تا به ذکر و مناجات خدا پردازم. خداوند به فرشتهاش فرمود: از او دست بردار و روح او را قبض نکن چرا که او زندگی را برای بندگی و ذکر میخواهد.[۱۲]
نظرات شما عزیزان: